Tết Hàn Thực là một ngày tết vào ngày mồng 3
tháng 3 Âm lịch. "Hàn Thực" có nghĩa là
"thức ăn lạnh".
Cứ đến ngày này, các gia đình cho xay bột, đồ đỗ xanh, làm bánh trôi, bánh chay, nấu xôi chè lễ Phật và cúng tổ tiên, có lẽ đó
cũng là một cách tưởng niệm những người thân đã khuất trong những ngày tháng
cuối xuân, chứ ít người biết đến hai chữ
"Hàn Thực" gắn với một điển tích ở Trung Quốc, được mọi người biết tới nhiều qua tiểu thuyết Đông Chu liệt quốc.
Ảnh hưởng văn hóa đó, ở Việt Nam cũng
theo tục ấy và ăn Tết Hàn Thực ngày mồng 3 tháng 3. Tuy nhiên, các nhà chỉ làm bánh trôi hoặc bánh chay để thay
thế cho đồ lạnh, nhưng chỉ cúng tổ tiên, và có ít người có liên hệ đến Giới Tử
Thôi và những kiêng kỵ khác.
Tết Hàn Thực, khấn sao cho đúng?
Vào 3/3 âm lịch hằng năm,
nhà nhà lại chuẩn bị mâm lễ để cúng Tết Hàn Thực. Lễ cúng
gồm: Hương, hoa, trầu cau và 5 (hoặc 3 bát) bánh trôi, 5 (hoặc 3 bát) bánh chay
dâng lên bàn thờ.
Theo sách Văn khấn nôm
truyền thống, khi cúng gia tiên trong ngày Tết Hàn Thực (3/3 âm lịch), chúng ta
phải khấn thần ngoại trước, thần nội sau theo nghi thức dưới đây:
Na mô A Di Đà Phật! (3 lần)
Kính lạy: - Hoàng thiên hậu Thổ
chư vị Tôn thần.
- Ngài Bản cảnh Thành hoàng,
ngài Bản xứ Thổ địa, ngài Bản gia Táo quân cùng chư vị Tôn thần.
- Tổ tiên, Hiển khảo, Hiển tỷ,
chư vị Hương linh (nếu bố, mẹ còn sống thì thay bằng Tổ khảo, Tổ tỷ).
Hôm nay là ngày…
Gặp tiết Hàn Thực, tín chủ con
cảm nghĩ thâm ân trời đất, chư vị tôn thần, nhớ đức cù lao tiên tổ, mỗi niệm
không quên. Do đó chúng con sắm sanh lễ vật, sửa sang hương đăng, trần thiết
trà quả dâng lên trước án.
Chúng con kính mời:
Ngài Bản cảnh Thành hoàng Chư
vị Đại Vương.
Ngài Bản xứ thần linh Thổ địa.
Ngài Bản gia Táo quân, Ngũ
phương, Long mạch, Tài thần.
Cúi xin giáng lâm trước án,
chứng giám lòng thành, thụ hưởng lễ vật.
Chúng con kính mời các cụ Tổ
khảo, Tổ tỷ, chư vị Hương linh gia tiên nội ngoại trong họ, cúi xin thương xót
con cháu giáng về linh sàng, chứng giáng tâm thành thụ hưởng lễ vật.
Tín chủ con lại kính mời các vị
vong linh, tiền chủ, hậu chủ ở trong nhà này, đất này, đồng lâm án tiền, đồng
lai hâm hưởng, độ cho chúng con thân cung khang thái, bản mệnh bình an. Bốn mùa
không hạn ách nào xâm, tám tiết hưởng vinh quang thịnh vượng.
Giãi tấm lòng thành, cúi xin
chứng giám.
Cẩn cáo!